Nasıl Şişmanlıyoruz?
Bir besinin kalorisi ne kadar yüksekse o kadar çok enerji verir. O gün ne kadar çok kalori (yani enerji) aldıysanız o kadar çok enerji harcamak zorundasınız.
Harcamazsanız; kilo alırsınız, yani şişmanlarsınız. Çünkü fazladan alıp da egzersiz yaparak harcamadığınız enerji; kaslarınızla deriniz arasında yağ katmanları olarak birikecektir.
1 kg. şişmanladıysanız, bu; fazladan 7000 kalori aldığınız anlamına gelir. Besinler hakkında bilgi vermeden önce kalori nedir ona bakalım.
Aslında besinlerin enerji değerleri üzerinde konuşurken kullandığımız “80 kalori”, “100 kalori” şeklindeki ifadeler yanlıştır, bunun doğrusu “80 kilokalori”, “100 kilokalori” dir.
Ancak pratik olsun diye “kilo” hep göz ardı edilir, sadece “kalori” den söz edilir.
Peki nedir bu kalori?
Sıkıcı tanımlamalara girmeden şu kadarını söylemek istiyorum; kalori, besinlerden elde edilen enerji miktarıdır.
Fareler üzerinde yapılan bir çalışmadan söz etmek istiyorum:
Bir gruptaki farelere ancak hayatta kalmaları için gerekecek miktarda kalori içeren besin verilirken, diğer gruptaki farelere sınırsız miktarda ve birim kalori değeri yüksek olan besin verilmiş. Bu çalışma tüm fareler yaşlanıp ölene kadar yıllarca devam etmiş.
Kısıtlı kalori alan fareler zayıf görünümlü olsalar da, yaşamları boyunca kafes içinde oldukça hareketliymişler, daha sık çiftleşmişler, daha az hastalanmışlar ve oldukça uzun yaşamışlar. Diğer grup farelerin tümü doğaldır ki, obez (yani şişman) olmuş, hareketleri kısıtlı ve yavaşmış, çok daha az çiftleşmişler ve diğer gruptan çok daha kısa süre yaşamışlar.
Söylemek istenilen şu; fazla kilo sorununuz olmasa bile, çok kalori alarak beslenmeyin ki, mutlu olun ve uzun yaşayın.
KarbonHidratlar (Şekerler)
İki çeşit şeker vardır: Basit şekerler; bildiğimiz çay şekeri, baldaki ve bitkilerdeki şekerdir.
Kompleks şekerse, genellikle işlenmiş gıdalarda bulunur; ekmek, makarna gibi. Basit şekerlerin vücut tarafından yararlanımı daha yüksek olduğu için tercih bu şekerler yönünde olmalıdır.
1 gr. şekerde 4 kalori vardır. Bu hesapla örneğin; 1 küp şekerde yaklaşık olarak 16 kalori vardır.
Proteinler
Günlük protein gereksinimi her kilo başına 1gr.’dır. Yani 70 kiloysanız, günde 70 gr. protein almalısınız.
Protein en çok balıkta bulunur.
Yetmiş gram proteini; birkaç adet istavritten ya da bir porsiyon tavuktan ya da bir bardak sütten alabilirsiniz. Gördüğünüz gibi günlük yeterli protein almak hiç de zor değil. Öyle, protein tabletlerine falan ihtiyacınız yok! Zaten gereğinden fazla protein alırsanız; kanınızda üre ve amonyak gibi zehirli maddeleri arttırmış olursunuz. Bu da yarar değil, zarar getirir.
Yağlar
Yağ, besinler içinde en çok enerji veren gıda türüdür. 1 gr. şeker ya da proteinde 4 kalori enerji varken, 1 gr. yağda 9 kalorilik enerji vardır.
İki tip yağ vardır; doymuş yağ ve doymamış yağ. Doymuş olanlar; kırmızı ette, margarinlerde bol miktarda bulunur ve oldukça zararlıdır.
Doymamış olanlar ise genelde bitkisel kökenlidir (zeytinyağı, ayçiçek yağı, v.b.) ve fazla tüketilmediği sürece zararlı değildirler.
Günlük kolesterol alımı 300 mg.’ı geçmemelidir. Bu da şu anlama gelir; günde 60 gr.’dan yani 4 yemek kaşığından fazla yağ tüketilmemelidir.
Unutmayın bir yumurta sarısında yaklaşık 300 mg. kolesterol vardır. Biraz iç karartıcı olacak ama; bugün bir yumurta yediyseniz artık tek gram kolesterol alma hakkınız kalmadı demektir!