Cevap :
TOPRAK COĞRAFYASI(TOPRAĞIN HİKAYESİ)
Yer kabuğunu oluşturan kayaçların ufalanması (fiziksel ve kimyasal parçalanması) ile oluşmuş içinde;
-çeşitli mineraller ,
-canlı organizmalar ,
-organik maddeler,
-hava ve su bulunan bir örtüdür.
Kayaçlar dış kuvvetlerin etkisi(akarsu,buzul,rüzgar,dalga vs.) ile zamanla parçalanır,dağılır ve ufalanır.
Kayaçlar 2 yolla ufalanırlar.
1-Fiziksel(mekanik) parçalanma: sıcaklık farklarının fazla-nem ve su buharının az olduğu sahalarda kimyasal yapıları değişmeden daha küçük parçacıklara ufalanması şeklinde olur.
Karaların iç kesimleri,çöller
2- Kimyasal Çözülme(ayrışma): Nemli ,sıcak sahalarda suyun etkisiyle kayaçların erimesi ve kimyasal yapılarının değişmesi şeklinde görülen ayrışmadır.
Ekvatoral saha,nemli ılıman bölgeler.
3- Biyolojik Çözülme: Bitki ve canlıların etkisi ile görülen çözülmedir.
TOPRAĞIN OLUŞUMUNA ETKİ EDEN FAKTÖRLER.
İklimin Etkisi:
İklimin etkisini sıcaklık ve yağış olarak ele almak gerekir.
Bitki örtüsünün gelişmesi,toprağın yıkanması, topraktaki organizma faaliyetleri iklime bağlıdır.
Nemli sıcak alanlar ;kimyasal ayrışma görülür ,toprak oluşumu hızlıdır.
Toprağın yıkanması daha fazladır.
Aşırı yıkanma topraktaki besin maddelerini taşır ve toprak verimsizleşir.
Soğuk ve kurak alanlar;fiziksel ayrışma daha fazla ve toprak oluşumu daha yavaştır.
Toprağın yıkanması daha azdır.Yıkanma az olduğu için toprakta tuz ve kireç oranı fazladır.
Humus (canlı kalıntıları) iklime bağlıdır.kurak sahalarda az bitki örtüsünün gür olduğu alanlarda fazladır.Ancak fazla yıkanmanın olduğu alanlar(laterit topraklar) humus bakımından fakirdir.
Ana Kayanın Etkisi:
Sert yapılı(strüktürlü)kayaçlarda ufalanma zor olurken yumuşak dokulu kayaçlar daha kolay aşınır ve parçalanır.Kayacın içinde bulundurduğu mineraller toprağın cinsi üzerinde etkilidir.
Zamanın Etkisi:
Toprak oluşumu için gerekli süre çok uzundur. 1 cm toprak için 100-150 yılın geçmesi gerekir.
Yer Şekillerinin Etkisi:
Eğim ,yükselti ve bakı faktörleri etkilidir.Bir dağ yamacı boyunca sıcaklık şartlarının değişmesi ,yağışın farklılaşması , bitki türlerinin değişmesi bakıya bağlı olarak güneşlenme ve sıcaklık şartları farklılaşması, toprağın ana kayaya tutunmasının zorlaşması gibi etkilerin değişmesine neden olur.
Canlılar ve Bitki Örtüsü:
Toprağın içinde bulunan humus bitki ve canlı kalıntılarından oluşur.
Bir toprak örtüsü oluşum özelliklerine göre şu horizonları barındırır.
Horizon:Yüzeyden derine doğru farklı özellikler gösteren toprak katmanları.
Yüzeyden derine doğru
A Horizonu: Toprağın en üst katı.Bitkiler burada tutunur ve yaşar.
B Horizonu: Yıkanma ile sızan minerallerin biriktiği katman
C Horizon: Ana kayanın iri unsurlar şeklinde parçalandığı katman.
D Horizon: Ana kayanın bulunduğu katman.
BAŞLICA TOPRAK TİPLERİ
er kabuğunu oluşturan kayaçların ufalanması (fiziksel ve kimyasal parçalanması) ile oluşmuş içinde;
-çeşitli mineraller ,
-canlı organizmalar ,
-organik maddeler,
-hava ve su bulunan bir örtüdür.
Kayaçlar dış kuvvetlerin etkisi(akarsu,buzul,rüzgar,dalga vs.) ile zamanla parçalanır,dağılır ve ufalanır.
Kayaçlar 2 yolla ufalanırlar.
1-Fiziksel(mekanik) parçalanma: sıcaklık farklarının fazla-nem ve su buharının az olduğu sahalarda kimyasal yapıları değişmeden daha küçük parçacıklara ufalanması şeklinde olur.
Karaların iç kesimleri,çöller
2- Kimyasal Çözülme(ayrışma): Nemli ,sıcak sahalarda suyun etkisiyle kayaçların erimesi ve kimyasal yapılarının değişmesi şeklinde görülen ayrışmadır.
Ekvatoral saha,nemli ılıman bölgeler.
3- Biyolojik Çözülme: Bitki ve canlıların etkisi ile görülen çözülmedir.
TOPRAĞIN OLUŞUMUNA ETKİ EDEN FAKTÖRLER.
İklimin Etkisi:
İklimin etkisini sıcaklık ve yağış olarak ele almak gerekir.
Bitki örtüsünün gelişmesi,toprağın yıkanması, topraktaki organizma faaliyetleri iklime bağlıdır.
Nemli sıcak alanlar ;kimyasal ayrışma görülür ,toprak oluşumu hızlıdır.
Toprağın yıkanması daha fazladır.
Aşırı yıkanma topraktaki besin maddelerini taşır ve toprak verimsizleşir.
Soğuk ve kurak alanlar;fiziksel ayrışma daha fazla ve toprak oluşumu daha yavaştır.
Toprağın yıkanması daha azdır.Yıkanma az olduğu için toprakta tuz ve kireç oranı fazladır.
Humus (canlı kalıntıları) iklime bağlıdır.kurak sahalarda az bitki örtüsünün gür olduğu alanlarda fazladır.Ancak fazla yıkanmanın olduğu alanlar(laterit topraklar) humus bakımından fakirdir.
Ana Kayanın Etkisi:
Sert yapılı(strüktürlü)kayaçlarda ufalanma zor olurken yumuşak dokulu kayaçlar daha kolay aşınır ve parçalanır.Kayacın içinde bulundurduğu mineraller toprağın cinsi üzerinde etkilidir.
Zamanın Etkisi:
Toprak oluşumu için gerekli süre çok uzundur. 1 cm toprak için 100-150 yılın geçmesi gerekir.
Yer Şekillerinin Etkisi:
Eğim ,yükselti ve bakı faktörleri etkilidir.Bir dağ yamacı boyunca sıcaklık şartlarının değişmesi ,yağışın farklılaşması , bitki türlerinin değişmesi bakıya bağlı olarak güneşlenme ve sıcaklık şartları farklılaşması, toprağın ana kayaya tutunmasının zorlaşması gibi etkilerin değişmesine neden olur.
Canlılar ve Bitki Örtüsü:
Toprağın içinde bulunan humus bitki ve canlı kalıntılarından oluşur.
Bir toprak örtüsü oluşum özelliklerine göre şu horizonları barındırır.
Horizon:Yüzeyden derine doğru farklı özellikler gösteren toprak katmanları.
Yüzeyden derine doğru
A Horizonu: Toprağın en üst katı.Bitkiler burada tutunur ve yaşar.
B Horizonu: Yıkanma ile sızan minerallerin biriktiği katman
C Horizon: Ana kayanın iri unsurlar şeklinde parçalandığı katman.
D Horizon: Ana kayanın bulunduğu katman.bu iyi olduysa teşekkür et :) beğendiysen..
