Öğrenilen geçmiş zaman, Türkçede fiil sonuna "-miş" ekinin ses uyumlarına uyacak şekilde (-miş, -mış, -muş veya -müş haliyle) eklenmesi ile oluşturulan geçmiş zaman yapısı. Ayrıca rivayet geçmiş zaman, duyulan geçmiş zaman ve miş'li geçmiş zamanolarak da bilinir. Standart bir olumlu basit cümle kuruluşu şu şekildedir:
Ben gelmişim.
Biz gelmişiz.
Sen gelmişsin.
Siz gelmişsiniz.
O gelmiş.
Onlar gelmişler.
Konu başlıkları
[gizle]
1 Olumsuz hâli
2 Görevleri
2.1 Bildirme eki "-dir" ile kullanımı
3 Kaynakça
4 Ayrıca bakınız
Olumsuz hâli [değiştir]
Öğrenilen geçmiş zamanın olumsuz hâli -miş ekinden önce -me; -mış ekinden önce -ma olumsuzluk eki eklenerek yapılır:
Evde hiç sarımsak kalmamış.Dünkü zincirleme kazada kimse ölmemiş. (Eğer cümle olumlu olsaydı ölmek eyleminden sonra "-müş" eki kullanılırdı.)
Görevleri [değiştir]
Miş'li geçmiş zaman, cümlede şu amaçlarla kullanılır:
Başka bir kaynaktan öğrenilmiş (şahsen şahit olunmamış) bir olaydan veya durumdan bahsederken:
Dün bir İtalyan gemisi batmış.Bu topraklarda büyük bir Kelt ülkesi varmış.Kendi kendine sonradan farkedilen veya keşfedilen durumlar için kullanılır:
Neredeyse bir saat boyunca koşmuşum.Elektrikler kesilince buzdolabındaki tüm yiyecekler bozulmuş.Yemekler çok güzel olmuş. (Yemekler yeni pişirildiğinde de lezzetlidir ancak kişi bu durumu yemekleri yerken keşfetmiştir.)
Hava da ne kadar soğukmuş. (Kişi bina içerisindeyken dışarıdaki havanın soğuk olduğundan habersizdir.)
Bildirme eki "-dir" ile kullanımı [değiştir]
Öğrenilen geçmiş zaman kipi, "-dir" bildirme eki birlikte kullanıldığında "d" ünsüzü sertleşerek "t"ye dönüşür (-miştir). Eylem bu haldeyken belirleme, saptama ve resmî veya ciddî açıklamalarda; olasılık ve tahmin belirtmede; geçmişte sürekli yaşanan bir olayı veya bir durumu belirtmede kullanılır:
Annem eve ulaşmış. (Bir kaynaktan öğrenilmiş, kesinlik arzediyor.)
Annem eve ulaşmıştır. (İhtimal)
Türkiye ekonomisinin büyümesi geçtiğimiz çeyrekte %5 olarak gerçekleşmiştir. (Saptama veya resmî açıklama)
NOT: -miş eki Türkçede sıfat-fiil eki olarak da kulanılır ancak bu ekin kullanıldığı cümleler öğrenilen geçmiş zaman kipinde olmayabilirler:
Yeni yıkanmış kıyafetlerinle çamurda oynama.Yolun sonundaki maviye boyanmış ev bizimkisi(dir).
