Mani Nedir?
Mâni, başta aşk olmak üzere hemen her konuda yazılabilen bir halk edebiyatı nazım türüdür. Çoğunlukla 7 heceli dört dizelik bir bendden meydana gelir. Ama dizeleri 4-5-8-10-14 heceli kalıplarla söylenmiş maniler de vardır. Birinci, ikinci dördüncü dizeler birbirleriyle kafiyeli, üçüncü dize serbesttir. Yani kafiye dizilişi aaxadır. Aaaxa düzeninde maniler de var. İlk iki dize hazırlık dizeleridir. Son iki dize ile anlam bağlantısı yoktur. Asıl anlatılmak istenen son iki dizede verilir. Maniler çok çeşitlidir. En çok kullanılanlar düz ya da tam mani, kesik mani, cinaslı mani, yedekli mani, artık mani’dir. Mani Örnekleri Bostanlarda fasulye Anam gitti gezmeye Ben anamdan örendim İnce boncuk çizmeye Koyunum var karaman Gaybolursa araman Ben bir reçber kızıyım Şehirliye yaraman Dere boyu gidelim Koyun kuzu güdelim Sennen beni görmüşler İnkâr bayrım edelim Ak koyun kuzusuna Gün tutmuş postusuna Ne desen de ağlasam Arnımın yazısına Tren gelir öterek Kömürünü dökerek Ben anamdan ayrıldım Gözüm yaşım dökerek Tut yedim duttu beni Yârim unuttu beni Yarı yola varmadan Hıçkırık tuttu beni Ak tavuk aldın mı? Kümese koymadın mı? Kör olası gaynana Sen gelin olmadın mı? Kapelesi ketenden Yârim indi trenden Boynuna sarılayım Gülünü incelmeden Kayalar yarılmasın Yar bana darılmasın Yar bana darılıp da Ellere sarılması Çaya inesim geldi Şeker yiyesim geldi Ala gözlü ablamı Gene göresim geldi Su içtim kana kana, Sular akar yana yana, Yüzün bir gün görmedim, Bilmem gidem ne yana. Merdiven indirdiler, Atlara bindirdiler, Kızım seni kahır eline gönderdiler, Ağlar silinir silinir ağlar.
