türkçede önemini yitirmiş olan kelimeler
kadük : Fransızca caduc. "Değerini önemini yitirmiş, eskimiş" anlamında olan bu kelime kadük olmak biçiminde de dilimizde kullanılmaktadır. Kurulumuz, kadük sözüne karşılık olarak düşmüş kelimesini önermektedir.
kadük olmak : düşmek, düşmüş olmak. Örnekler: Aylardır sırada bekletilen kanun teklif ve tasarılarını görüşmeye başlayarak seçim teklifini düşmüş hâle getirecek. Süresinde görüşülmediği için teklifimiz düşmüş oldu.
kalibrasyon : Fr. calibration (ölçü, ayar). Dilimize Fransızeadan geçen ve "bilimsel aletlerde mutlak ölçüden en küçük sapmaları tayin etme işlemi" anlamına gelen bu kelimeye karşılık olarak Kurulumuz ölçümleme sözünün kullanılmasını kararlaştırmıştır. Örnekler:Danıştay TÜBİTAK 'ın ölçümleme hizmetine devam etmesine karar verdi. Türkiye Denklik Konseyinin oluşturulmasına ilişkin kanunî düzenlemenin tamamlanamaması, ölçümleme işiyle uğraşan kuruluşlar arasında yetki tartışmasını başlatmıştı.
kalifikasyon : Fransızca qualifıcation. "Ustalık kazanma, vasıflı, nitelikli olma" anlamlarında dilimizde kullanılan bu söz için Kurulumuzun önerisi niteliklilik, vasıflılık'tır. Sıfat olarak geçen kalifiye içinse nitelikli, vasıflı sözleri uygun birer karşılıktır. Örnek: Bu ünlü şirketin nitelikliliğinden (vasıflılığından) kolay kolay vazgeçilemez.
kalitatif: Fransızca qualitatif. Fransızeadan dilimize geçen bu söz, kaliteye ilişkin, kaliteye dair anlamlarıyla sıfat olarak yer yer kullanılmaktadır. Kalite (Fransızca qualite) dilimizdenitelik kelimesiyle karşılanır. Buna bakarak kalitatif için, niteleyici karşılığını öneriyoruz. Örnek: Niteleyici araştırma, küçük denek grupları ile yapılan söyleşileri kapsıyor.
kampus : İngilizce campus, dilimizde "şehir dışında kurulmuş üniversitelerin yayılmış olduğu alan" anlamında kullanılmaktadır. Bu söz için yerleşke karşılığı uygun görülmüştür. Örnek:İstanbul Üniversitesi Teknik Bilimler Yüksek Okulu yerleşkesinde bugün 14.30'da "Resim Heykel ve Seramik Sergisi" açılıyor.
kamuflâj : Fransızca camouflage. Başlangıçta "askerlerin ve savaş araçlarının yaprak, boya vb. şeylerle gizlenmesi" anlamında kullanılan kamuflâjın anlamı zamanla genişlemiş, "kişi ve grupların çeşitli yollarla gerçek kimliklerini saklamaları" için de kullanılır olmuştur. Teklif ettiğimiz karşılık: gizleme. Örnek: Eskiden sadece komandolar gizleme yaparlardı; şimdi herkes gizleme yoluyla kimliğini saklıyor.
kamufle : Karşılığı: gizlenmiş.
kamufle etmek : Karşılığı: gizlemek. Örnek: Tankları, çalı çırpı ve yapraklarla gizledik.
kantitatif: Fransızca quantitatif. Fransızeadan dilimize geçen bu söz "kemiyete, niceliğe ilişkin, niceliğe dair" anlamlarıyla sıfat olarak zaman zaman kullanılmaktadır. Fransızcaquantite dilimizde nicelik diye karşılanmıştır. Dolayısıyla Kurulumuz, kantitatif kelimesinin karşılığı olarak niceleyici sözünü önermektedir. Örnek: Niteleyici araştırma konusunda uzman ve deneyim sahibi olan firma, niceleyici araştırmalar konusunda da her türlü ihtiyaca cevap verecek bir yapıya sahip.
kaos : Yunanca khaos (boşluk, sonsuz karanlık). Diğer batı dillerinde olduğu gibi dilimizde de mecaz anlamıyla, "kargaşa, karışıklık" karşılığında kullanılmaktadır. Bu anlamın karşılıkları dilimizde vardır: kargaşa, karışıklık. Örnek: Ülke ekonomisi büyük bir kargaşa (karışıklık) içinde bulunuyor.
karambol: Fransızca carambolage (çarpma, karışıklık). Teklif ettiğimiz karşılık: karmaşa.Örnek: Ceza alanı içinde yaşanan karmaşada Acar, takımına bir sayı kazandırdı.
kariyer: Fransızca carriere (taş ocağı; koşu yeri; meslek). Dilimize "meslek" anlamında girmekte olan bu kelimeye teklif ettiğimiz karşılıklar: meslek, uzmanlaşma. Örnekler:Mesleğinde ilerlemek için büyük çaba harcıyordu. Meslekî uzmanlaşmasına iki yıl önce başlayan aktör, şöhret basamaklarını hızla tırmanıyor.
kariyer yapmak: meslekte yükselmek, uzmanlaşmak.
kadük : Fransızca caduc. "Değerini önemini yitirmiş, eskimiş" anlamında olan bu kelime kadük olmak biçiminde de dilimizde kullanılmaktadır. Kurulumuz, kadük sözüne karşılık olarak düşmüş kelimesini önermektedir.
kadük olmak : düşmek, düşmüş olmak. Örnekler: Aylardır sırada bekletilen kanun teklif ve tasarılarını görüşmeye başlayarak seçim teklifini düşmüş hâle getirecek. Süresinde görüşülmediği için teklifimiz düşmüş oldu.
kalibrasyon : Fr. calibration (ölçü, ayar). Dilimize Fransızeadan geçen ve "bilimsel aletlerde mutlak ölçüden en küçük sapmaları tayin etme işlemi" anlamına gelen bu kelimeye karşılık olarak Kurulumuz ölçümleme sözünün kullanılmasını kararlaştırmıştır. Örnekler:Danıştay TÜBİTAK 'ın ölçümleme hizmetine devam etmesine karar verdi. Türkiye Denklik Konseyinin oluşturulmasına ilişkin kanunî düzenlemenin tamamlanamaması, ölçümleme işiyle uğraşan kuruluşlar arasında yetki tartışmasını başlatmıştı.
kalifikasyon : Fransızca qualifıcation. "Ustalık kazanma, vasıflı, nitelikli olma" anlamlarında dilimizde kullanılan bu söz için Kurulumuzun önerisi niteliklilik, vasıflılık'tır. Sıfat olarak geçen kalifiye içinse nitelikli, vasıflı sözleri uygun birer karşılıktır. Örnek: Bu ünlü şirketin nitelikliliğinden (vasıflılığından) kolay kolay vazgeçilemez.
kalitatif: Fransızca qualitatif. Fransızeadan dilimize geçen bu söz, kaliteye ilişkin, kaliteye dair anlamlarıyla sıfat olarak yer yer kullanılmaktadır. Kalite (Fransızca qualite) dilimizdenitelik kelimesiyle karşılanır. Buna bakarak kalitatif için, niteleyici karşılığını öneriyoruz. Örnek: Niteleyici araştırma, küçük denek grupları ile yapılan söyleşileri kapsıyor.
kampus : İngilizce campus, dilimizde "şehir dışında kurulmuş üniversitelerin yayılmış olduğu alan" anlamında kullanılmaktadır. Bu söz için yerleşke karşılığı uygun görülmüştür. Örnek:İstanbul Üniversitesi Teknik Bilimler Yüksek Okulu yerleşkesinde bugün 14.30'da "Resim Heykel ve Seramik Sergisi" açılıyor.
kamuflâj : Fransızca camouflage. Başlangıçta "askerlerin ve savaş araçlarının yaprak, boya vb. şeylerle gizlenmesi" anlamında kullanılan kamuflâjın anlamı zamanla genişlemiş, "kişi ve grupların çeşitli yollarla gerçek kimliklerini saklamaları" için de kullanılır olmuştur. Teklif ettiğimiz karşılık: gizleme. Örnek: Eskiden sadece komandolar gizleme yaparlardı; şimdi herkes gizleme yoluyla kimliğini saklıyor.
kamufle : Karşılığı: gizlenmiş.