Cevap :
Anadoluda yaşayan ilk uygarlıklar :
HİTİTLER: • M.Ö 2000 yıllarında Anadolu’ya gelerek Kızılırmak çevresinde devlet kurmuşlardır. • Başkentleri Hattuşaş (Boğazköy) şehridir. Çorum yakınlarındadır. • Hititliler Suriye’yi ele geçirmek için Mısırlılarla savaşmışlardır.Bu savaşın sonunda iki devlet arasında Kadeş Antlaşması imzalandı. • Kadeş Antlaşması (M.Ö 1280) Dünya tarihinde iki devlet arasında yapılan ilk antlaşmadır. • Hitit Devleti M.Ö 1200 yılında Anadolu’ya gelen Frigyalılar tarafından yıkıldı.
FRİGYALILAR: • M.Ö 1200 yıllarında Hititlerin yıkıldığı bölge üzerinde ve Ankara ,Eskişehir ,Afyon dolaylarında devlet kurdular. • Devletin başkenti Ankara’nın Polatlı ilçesi yakınlarındaki Gordion şehridir. • Frigyalılar krallarına Midas ünvanı verirlerdi. • Tarım ve hayvancılıkla uğraşmışlardır. Tarım ve hayvancılıkla ilgili sert kanunlar koymuşlar tarıma ve hayvancılığa zarar verenleri şiddetle cezalandırmışlardır. • Frigyalılar M.Ö 7.yüzyılda Kafkaslardan Anadolu’ya gelen Lidyalılar tarafından yıkılmıştır.
LİDYALILAR: • Gediz ve Büyük Menderes ırmakları arasında kurulmuştur. • Kral Giges zamanında bağımsız bir devlet kurmuşlardır. • Başkentleri Sard şehridir.( Bugünkü Manisa-Salihli yakınlarındadır.) • Ticaretle uğraşmışlardır.Kral Giges Efes’ten başlayıp Mezopotamya’ya kadar uzanan Kral Yolu’nu yaptırmıştır. • Ticaretteki bu gelişmeler nedeniyle Lidyalılar tarihte ilk kez parayı icad ettiler. • Lidyalılar M.Ö 547 yılında Anadolu’yu işgal eden Persler tarafından yıkıldılar.
URARTULAR: • M.Ö 900 yılında Doğu Anadolu’da kuruldu. • Başkenti Tuşpa ( Van) şehridir. • Maden işlemeciliğinde ilerlemişlerdir. • Tarımla ve hayvancılıklada uğraşmışlardır. Van ovasını sulamak için yaptıkları su kanalları günümüzde bile kullanılmaktadır. • Urartu Devleti M.Ö 600 yılında Medler tarafından yıkılmıştır.
İYONYALILAR: • M.Ö 1200 yıllarında Yunanistan’dan göç ederek Ege kıyılarına yerleşen Akalar tarafından kuruldu. • Akalar Ege kıyılarında 12 ayrı şehir kurmuşlar ve şehir devletleri halinde yaşamışlardır. • En önemli İyon şehirleri İzmir, Efes, Milet, Foça’dır. • Her şehrin başında ayrı bir kral bulunuyordu.Bundan dolayı hiçbir zaman güçlü bir krallık kuramamışlar ve ayrı ayrı şehir devletleri halinde yaşamışlardır.Siyasi birlik yoktur. • İyonyalılar denizcilikte ileri gitmişlerdir.Ancak zamanla Lidyalıların,Perslerin ve Romalıların egemenliğine girerek kaybolmuşlardır.
Bir yerin yerleşim yeri kurulmasını etkileyen faktörler :
1. Su açısından zenginlik (Tatlı su: nehirler yada akarsular, göller, göletler, vd.)
2. Verimli tarımsal arazi yapsına sahip olması. (dağların etekleri)
3. İklim
4. Endüstirinin yaygın oluşu
5. Ulaşım
Tarihten günümüze kalabalık yerleşim yerleri genellikle denize kıyısı olan yerlerdir. Çünkü bu tür yerler hem iklimsel açıdan ılıman bir iklime ve bunun neticesinde verimli topraklar ve tarımsal arazilerin olmasını sağlar. Ayrıca denize kıyısının olmasıyla beraber ulaşımında kolaylaşması özellikle ürünlerin ihracı ve ithali açısından kısacası ticare ve endüstriyel açıdan çok önemlidir.
Anadolu Medeniyeti
Anadolu (Asia Minor / Küçük Asya), Tarih boyunca bir çok göç ve istilâya uğramıştır.
Bunun sebebi;
1. Üç tarafının denizlerle çevrili oluşu,
2. Olumlu iklim şartları,
3. Verimli toprakları,
4. Bol su kaynaklarına sahip olmasıdır.
Anadolu'da Uygarlığın Gelişme Sebebi:
1. Göçler ve istilâ amacıyla gelen topluluklar sahip oldukları kültür ve medeniyeti Anadolu'ya taşıdılar.
2. Anadolu'nun Mısır, Ege ve Yunan Medeniyetleri'ne yakın bir konumda olması bu medeniyetlerden etkilenmesini sağlamıştır.
Anadolu'da Medeniyetler:
Anadolu'da kurulan medeniyetler sırasıyla şunlardır:
1. Hititler, Frigler, Lidyalılar, İyonlar, Urartular (M.Ö. 2.000 - M.Ö. 600)
2. Persler (M.Ö. 543 - 333)
3. İskender İmparatorluğu
4. Roma İmparatorluğu
5. Bizanslılar (395 - 1071)
6. Türkler (1071- Günümüze Dek)
2. M.Ö. 2. Binden M.Ö. 6. Yüzyıla Kadar Türkiye
Hititler
M.Ö. 2000 yılı başlarında Anadolu'ya gelen Hititler, Orta Anadolu'da Kızılırmak havzasına yerleştiler. Anadolu'ya Kafkaslar üzerinden gelmişlerdir.
M.Ö. 3000 yıllarında bu bölgeye Hatti kabileleri yerleşmişlerdi. Hititler, Hatti kabilelerini dağıtarak bu bölgeye yerleştiler.
Hititler, M.Ö. 1800 yıllarında başkenti Hattuşaş (Boğazköy) olan bir devlet kurdular.
Hitit Devleti'nin kurucusu, I. Hattuşili (Labarna)'dir.
M.Ö. 1400 yılında başa geçen II Tuthalia dönemiyle Hititlerde imparatorluk dönemi başladı.
İmparatorluk döneminin en önemli olayı, Hititler ile Mısırlılar arasında imzalanan Kadeş Savaşı'dır. Savaşın sebebi, iki devletin de Anadolu'ya egemen olma isteğidir. İki tarafın da üstünlük sağlayamaması üzerine tarihte bilinen ilk yazılı antlaşma olan Kadeş Antlaşması imzalandı (M.Ö. 1280).
Hitit İmparatorluğu, M.Ö. 1200 yıllarında Ege Göçleri sonucunda yıkıldı.
Bir kısım Hititler, şehir devletleri kurdularsa da bu devletler zamanla Pers yönetimi altına girdiler.
Frigler
Frigya, Batı Anadolu’nun geniş bir kısmının MÖ 1000 yıllarındaki adıdır.
Boğazlar yoluyla Anadolu’ya geldiler. MÖ 750 yılından sonra devlet kurdular.
Kurucusu: Gordios, başkent ise Gordion’dur..
Kral Milas döneminde Orta ve Güney Doğu Anadolu'ya egemen oldular.
Kimer’ler bu uygarlığa son vermişlerdir.
MÖ 600'lerde Lidyalıların egemenliğine girdiler.
Başta kral bulunurdu. Çok tanrılı dinleri vardı. Tarım ve hayvancılık başlıca geçim kaynaklarıydı.
Fenike alfabesini kullanmışlardır.
Ticaret kervanlarından vergi alınırdı. Sabanı kırana ölüm cezası vermişlerdir.
Dokumacılık halı kilim üretimi (tapates) ilerdeydi. At ve katırları ünlüydü.
İlk hayvan öykülerini (fabl) meydana getirenlerin Frigyalılar olduğu sanılmaktadır.
Lidyalılar
Lidya: Bugünkü Gediz ve K. Menderes nehirleri arasındaki bölgenin ilkçağdaki adıdır.
Giges zamanında devlet kurdular.
Başkent Efes yakınlarındaki Sard’dir.
Sınırlar doğuda Kızılırmağ’a kadar genişledi.
Persler MÖ 546 yılında bu devlete son verdiler.
Bilinen ilk madeni para Lidyalılar tarafından kullanılmıştır.
Altın ve mücevher işlemeciliği,dokumacılık ile uğraşmışlardır. Kral yolunu (Ninova, Sart, Efes arasında) açarak yol güvenliğini sağlamışlardır. Mısır, İskit,Asur,Yunan Şehir devletleriyle ticaret yapmışlardır.Tüccarların malları devlet güvencesine alınmıştır.
Çok tanrı dinleri vardır.
Fenike alfabesini kullanmışlardır.
İyonlar
İyonlar İzmir ile Büyük Menderes nehirleri arasında kalan bölgenin adıdır.
MÖ 12’ yy. Yunanistan’dan göç eden Akalar’ın bir kısmı Batı Anadolu’da İyon şehir devletini kurarak bir ticaret ve sanat merkezi haline getirdiler. Bunların en önemlileri Millet, Efes ve İzmir’dir.
Akdenizde ve Karadenizde (Giresun ve Trabzon) koloniler kurarak bu günkü yerleşim merkezlerinin temelini attılar.
MÖ 7.yy’da Lidya’nın egemenliğine giren İyonya daha sonra Pers imparatorluğuna bağlandı.
İyonya Şehir Devletlerini önce krallar, MÖ 500’den itibaren asillerin kurmuş olduğu OLİGARŞİLER (İktidarın bir grubun veya bir ailenin ya da bir sınıfın elinde bulunması), sonradan da demokratik hükümetler yönetmiştir.
Urartular
Kaynak: http://www.msxlabs.org/forum/soru-cevap/335208-anadoluda-yasayan-ilk-uygarliklar-hangileridir.html#ixzz29Z0OH3mK
