Cerrahi hastalarda en sık rastlanan şok tipidir. Kompensatuvar mekanizmalar ile normal doku perfüzyonu sağlanamıyor veya sıvı kaybı intravasküler volümde kayba yol açıyorsa hipovolemik şok ortaya çıkar.
Kan kaybına bağlı gelişen hemorajik şok; travma ve kanama sonrası ortaya çıkar. Sıvı ve plazma kayıplarına bağlı olarak gelişen şok ise nonhemorojik hipovolemik şoktur. Ancak her ikisinde de tedavi aynı prensiplerde başlar.
Hemorojik şok kaybedilen kan miktarına göre hafif orta ve ciddi şok olarak sınıflandırılabilir. %10-20 kayıp hafif, %20-40 orta, %40’ın üstünde kayıp; ciddi şok bulguları ile seyreder.
%10’un altı genellikle olgular tarafından iyi bir şekilde tolare edilir. Hipovolemik şokta ilk bulgu ortalama arter basıncı (sistolik ve diastolik basınç arasındaki fark) nın azalmasıdır. Katekolamin salınımına bağlıdır. %20’nin üstündeki kayıplarda taşikardi, hipotansiyon, oliguri ortaya çıkar. Cilt turgoru kaybolur, terleme, susuzluk hissi ve mental durumda değişiklikler (Konfüzyon) gelişir.
Homeostazisi sağlamak için bazı mekanizmalar ortaya çıkar. Amaç kalp ve beyne fazla kanı göndermektir. Aort arkusunda ve karotiste bulunan bazı baro reseptörler kan basıncındaki düşmeye karşı hassastır. Sempatik tonus artar. Arterioler ve venöz VK olur. Sistemik vasküler rezistans artar. Kalp’e venöz return artar. Cilt, kas iskelet ve splankik sistemdeki vasküler yatakta arterioler vazokonstrüksiyon belirgin hale gelir. Adrenal katekolominlere bağlı olarak taşikardi, myokard kontraktilitesinde artma olur. Ortalama arterial kan basıncı 50 mm/Hg’in altına düşünce serebral iskemi ortaya çıkar. bu sınır sempatik stimulasyon için güçlü bir uyarıcıdır.
Hipovolemide arka hipofizden ADH salınır. Splankik sahada VK yapar. Böbrek distal tubulüslerinden suyun reabsorbsiyonunu artırır. Böbreğin jukstaglomeruler bölümüne gelen kan akımı azalınca renin salgılanır. Renin ; Anjiotensin II oluşumuna yol açar. Ag II çok kuvvetli bir VK’dır. Aldosteron salınımını artırır. Bu da böbrek tubuluslerinde Na reabsorbsiyonunu artırır.
Mikrosirkülasyonda prekapiller VK. olduğunda kapiller hidrostatik basınç düşer. Intravasküler osmotik basınç artar. Sıvı intersitisiyel mesafeden vasküler kompartmana geçer.
