Cevap :
Merhaba
Gazel:
⇄ Divan edebiyatında aşk, kadın, şarap konularını işleyen en yaygın nazım şeklidir.
⇄ Aruz ölçüsünün kullanıldığı gazel, arap edebiyatından alınmıştır.
⇄ Nazım birimi beyittir, beyit sayısı 5 - 15 arasında değişir.
⇄ Uyak düzeni aa, ba, ca, da, ea.... şeklindedir.
⇄ Gazelin ilk beyitine matla, matladan sonraki beytine hüsn-i matla, son beyitine makta, maktadan bir önceki beytine hüsn-i makta, en güzel beyitine beytü'l-gazel (ya da şah beyit), şairin mahlasının geçtiği beyte mahlas beyti (ya da mahlashâne) adı verilir. Mahlas genellikle makta beyitte (son beyitte) yer alır.
⇄ Bütün beyitleri aynı konuyu işleyen, beyitleri arasında konu birliği olan gazellere yek-âhenk gazel, bütün beyitleri aynı güzellikte olan gazellere ise yek-âvaz gazel denir.
⇄ Bazı gazellerde iç kafiyeye yer verilir. Dize ortaları uyaklı olan, ortadan ikiye bölünüp dörtlük yapılabilecek şekilde yazılan gazellere musammat gazel denir.
Destan:
⇄ Destanlar, bir milletin yaşayışını yakından ilgilendiren savaş, göç, kıtlık vb. tarih ve toplum olaylarını yiğitlik ve olağanüstülüklerle anlatan uzun, manzum hikâyelerdir.
⇄ Az da olsa manzum-mensur karışık destanlara da rastlanır.
⇄ Milletleri derinden etkileyen tarihi ve sosyal olaylardan yola çıkarak oluşturulan destanlarda olaylar ve kişiler, gerçekle masal arasındadır.
⇄ Toplumların ilk edebi ürünleri olan destanlar, o milletin edebiyatının başlangıcı kabul edilir.
⇄ Destanlarda tanrılar, tanrıçalar; su köpüğünden, gün ışığından yaratılmış bir kurt tarafından büyütülmüş ya da ağacın karnında doğmuş kutsal kahramanlar vardır.
⇄ Destanlar bu yönüyle o dönemki insanları hayal dünyasını yansıtan masallarla benzerlik göstermektedir. Ancak destanlar detaylı olarak incelendiğinde destanların milletleriyle ilgili pek çok unsuru barındırdığı görülmektedir.
⇄ Metinlerde, milletlerin duygu, düşünce ve sanat anlayışları ile ilgili önemli detaylara yer verilir.
Efsane :
- https://eodev.com/gorev/5789334
Masal :
- https://eodev.com/gorev/14535767
İyi dersler!
#OptiPopüler.
Selam! :)
Gazel Nedir?
- Beyitlerle kurulan nazım biçimlerinden en çok kullanılanıdır.
- Türk edebiyatına Arap edebiyatından geçmiştir.
- Aşk, aşkın ıstırabı, sevgi, baharın verdiği neşe, talih gibi lirik konular işlenir.
- Konu bakımından halk edebiyatındaki koşmayla benzerlik gösterir.
- Dini, felsefi ve tasavvufi konuları işleyen gazeller de mevcuttur.
- En az 5, en fazla 15 beyitten oluşur.
- aa/ba/ca/da/ea... şeklinde kafiyelenir.
- Aruzun her kalıbıyla yazılabilir.
- Bu türün en başarılı şairleri Fuzûlî, Bâkî, Şeyhülislam, Naili, Nedim ve Yahya'dır.
- İşlediği konulara göre âşıkâne gazel (aşk acısı), rindâne gazel (dünyanın geçiciliği), şuhâne gazel (aşkın güzelliği), hikemî gazel (öğretici) gibi çeşitleri vardır.
Gazelle İlgili Terimler:
Matla: Gazelin ilk beytine verilen isimdir. "Doğuş yeri" anlamına gelir.
Makta: Gazelin son beytine verilen isimdir. "Kesme yeri" anlamına gelir.
Beytü'l-gazel: Gazelin en güzel beytine verilen isimdir. Şah beyit olarak da geçer.
Yek-âvâz gazel: Bütün beyitleri aynı güç, değer ve güzellikte olan gazellerdir.
Yek-âhenk gazel: Bütün beyitlerde aynı konunun işlendiği gazellerdir.
Mahlas beyti: Şairin mahlasının bulunduğu beyittir. Genellikle makta beytiyle aynı beyittir.
Düz gazel: Dizelerinin ortasında iç uyak bulunmayan gazellerdir.
Musammat gazel: Dizelerinin ortasında uyak bulunan (ikiye bölünebilen) gazellerdir.
Destan Nedir?
- Yazının olmadığı zamanlarda meydana gelmiş olağanüstü olaylara bağlı olarak oluşmuş uzun ve epik şiirlerdir.
- Doğaüstü kahramanlar ve kahramanlıklarla, öyküleyici özellikler taşır.
- Destanlarda doğaüstü kahraman ve kahramanlıkların, olağanüstü olayların, tanrılar arasındaki savaşların yanı sıra eski çağda yaşamış insanların inanışları, yaratılış ve var oluş hakkındaki yorumları ve düşünceleri, düşleri de aktarılır.
- Destanlar insanların olayları anlama ve anlatma ihtiyacıyla ortay açıkmış ve nesilden nesile aktarılarak bizlere kadar ulaşmıştır.
- Destanlar uluslar hakkında yazılı olmayan tarihe ışık tutmakla görevli olduklarından oldukça önemlidirler. Bunun yanında milletlerin tarihe çıkış sahnelerini, kültürlerini, mitolojilerini ve komşularıyla olan ilişkilerini de yansıtırlar.
Destanlar üç dönemde oluşurlar. Bunlar: Oluş dönemi, yayılma dönemi ve derleme dönemidir.
1) Oluş Dönemi
Halkın zihninde derin bir iz bırakmış olayların ve bu olayların meydana gelişinde rol oynayan kahramanların bulunduğu dönemdi. Bu dönemde nesilden nesile aktarılan olaylar zamanla değişikliğe uğrar ve olağanüstü nitelikler kazanır.
2) Yayılma Dönemi
Olağanüstü niteliklerle harmanlanan destan konusu, halk tarafından ağızdan ağıda, kuşaktan kuşa aktarılarak geleceğe taşınır.
3) Derleme Dönemi (Toplama)
Bu dönemde destan artık oluşmuştur. Oluşan destan büyük bir şair tarafından toplanır, bir araya getirilir ve şiire dökülür. Bu sayede ulusal niteliklere sahih bir destan ortaya çıkmış olur.
Destan Türleri
A) Doğal Destan (Anonim)
Halk tarafından oluşturulan ve oluşum açısından bir bireye bağlı olmayıp daha sonra bir şair tarafından şiire dökülen destanlardır.
B) Yapay Destan (Yakın bir tarih)
Destanın bu türünde destanı oluşturan bellidir. Şair tarafından doğal destana benzetilerek yazılır. Şair milletinin tarihi olaylarını kendi duygu ve düşünceleriyle harmanlayarak destanlaştırır.
Destan Örnekleri:
İslamiyet Öncesi Doğal Türk Destanları
Altay - Yakut Dönemi: Yaratılış Destanı
Saka (İskit) Dönemi: Alp Er Tunga Destanı, Şu Destanı
Hun Dönemi: Oğuz Kağan Destanı, Attila Destanı
Göktürk Dönemi: Bozkurt Destanı, Ergenekon Destanı
Uygur Dönemi: Türeyiş Destanı, Göç Destanı
İslamiyetin Kabulünden Sonraki Türk Destanları
Manas Destanı - Kazak/Kırgız
Cengiz Han Destanı - Türk/Moğol
Battalgazi Destanı - Selçuklular
Köroğlu Destanı - Osmanlılar
Türklere Ait Yapay Destanlar
Üç Şehitler Destanı - Fazıl Hüsnü Dağlarca
Çanakkale Destanı - Fazıl Hüsnü Dağlarca
Genç Osman Destanı - Kayıkçı Kul Mustafa
Çanakkale Şehitlerine - Mehmet Akif Ersoy
Kuvayı Milliye Destanı - Nazım Hikmet
Dünya Edebiyatındaki Doğal Destanlar
Şehname - İran Edebiyatı - Firdevsi
İlyada ve Odysseia - Yunan Edebiyatı - Homeros
Kalevela - Fin Edebiyatı - Lönrot
İgor - Rus Edebiyatı
La Cid - İspanyol Edebiyatı
Chanson de Roland - Fransız Edebiyatı
Dünya Edebiyatında Yapay Destanlar
Aeneis - Latin Edebiyatı - Vergilius
Henriade - Fransız Edebiyatı - Voltaire
#rosia
#alıntıyoktur
Başarılar
