Eşeysiz Üreme ve Çeşitleri
Bir canlıdan döllenme olmaksızın yeni bireylerin oluşturmasına denir. Eşeysiz üremenin temelinde mitoz bölünmeye dayanır.
Eşeysiz üreyen canlılarda kalıtsal çeşitliliğe sebep olan tek etmen mutasyondur.
Eşeysiz üreyen canlıların çoğunda zaman zaman eşeyli üremede görülür.eşeysiz üreme, bölünme, tomurcuklanma,sporlu üreme ve vejatatif üreme gibi çeşitlere ayrılır.
A-Bölünerek üreme
Tek hücrelilerde görülür(Bakteriler ve protistalar)
Belirli bir büyüklüğe ulaşınca bölünür.
Mitoz meydana gelir
Birey sayısı 2,4,6…. Gibi geometrik bir artış gösterir.
Çok hızlı gerçekleşir
Örn:Parmecium,amip,euglena vb.
B-Tomurcuklanarak üreme
Ana canlının bir kısmında hücre bölünmesi ile tomurcuk şeklinde bir çıkıntı oluşur. Bu çıkıtı zamanla gelişerek yeni birey oluşur.
Bazen yeni birey canlıdan ayrılmaz o zaman da kolonin halinde yaşamlarını sürdürürler.
Bire mayası,süngerler,sölentereler,Gözyaşı bitkisi gibi canlılarda görülür
Oluşan yeni canlı biri süre sonra ana canlıdan ayrılıp bağımsız canlı olabilir
Örn:Sünger,hidra,Gözyaşı bitkisi vb.
C-Sporla üreme
Spor adı verilen özel üreme hücreleri ile gerçekleşir
Olumsuz koşullara dayanıklı özel üreme hücreleridir
Sporlar sporozooalar,mantarlar ve çiçeksiz bitkilerde görülür
Sporlar haploid canlılarda(alglerde vb.)mitozla, diploid canlılarda bitkilerde mayozla oluşur.
Sporlar döllenmeden gelişerek yeni canlılar oluşturur
Üç değişik özellikte spor vardır
Endospor:Bakterilerde
Ekzospor:Mantarlarda
Zoospor:Alglerde
Not:Endospor üremede rol almaz.
D-Vegetatif üreme
Ana canlının vücudundan ayrılan bir parçanın eksiklerini tamamlayarak yeri bir canlı haline gelmesi şeklinde görülür
Planaria,deniz yıldızları vb. omurgasızlarla,çiçekli bitkilerde görülür
Rejenarasyon yeteneği yüksek canlılarda görülür.Vegetatif üremenin tercih edilme nedenleri
Hızlı üreme şeklidir
Karakterlerin korunmasını sağlar
Tohumla üreme yeteneği olmayan bitkilerde üremeyi sağlar.
