yazım kuralları anlatabilirmisiniz ve bir kaç örnek tabi (15p)

- Nokta, ünlem ve soru işaretlerinden sonra yazıya büyük harfle başlanır. İki noktadan sonra da büyük harfle başlanır. Fakat cümle anlamı içermeyen örnekler verilecekse büyük harf kullanılmaz.

ÖRNEK:

Okumayı sever misiniz? Elbette seversiniz; sevmeseydiniz bu yazıyı almaz, bu satırları da okumazdınız.

- Özel isimler büyük harfle yazılır.

ÖRNEK:

Türkiye, Türkçe, Ahmet, Mevlânâ, Victor Hugo.

- Kişi adlarından sonra gelen unvan, meslek ve saygı bildiren kelimeler büyük harfle başlar.

ÖRNEK:

Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk *Hülya Hanım *Sayın Başbakan.

UYARI: Akrabalık bildiren kelimeler büyük harfle yazılmaz.

ÖRNEK:

Bilal amca , Ayşe teyze.

- Kurum, kuruluş, gazete, dergi ile mahalle, sokak ve benzeri yer adları birkaç kelimeden oluşuyorsa, her kelime büyük harfle yazılır.

ÖRNEK:

Türk Dil Kurumu , Gazi Caddesi , Sabah Gazetesi.

- Yer adları büyük harfle başlar.

ÖRNEK:

Avrupa , Kadıköy , Çorum.

- Yer adlarında ilk isimden sonra gelen göl, dağ, nehir isimleri küçük harfle başlar.

ÖRNEK:

Tuna nehri , Erciyes dağı,

UYARI: İkinci isim, birinci isme dahilse ve her iki kelime birden kastedilen varlığı karşılıyorsa, ikinci isim de büyük harfle yazılır.

ÖRNEK:

İstanbul Boğazı (İstanbul kelimesi tek başına İstanbul Boğazı kavramını karşılamıyor.) Ağrı Dağı , Van Gölü

-Ay, Güneş, Dünya ve öteki gezegen isimleri gerçek anlamıyla kullanılırsa büyük harfle, mecaz anlama gelirse küçük harfle başlar.

ÖRNEK: Artık Dünya’nın Güneş’e uzaklığı biliniyor. cümlesinde altı çizili sözcükler gerçek anlamda olduklarından büyük harfle başlamış ve ekler kesmeyle ayrılmıştır.
“Haberi duyunca dünyalar benim oldu sanki.” cümlesinde altı çizili söz mecaz anlamda olduğundan küçük harfle başlamış ve ekler ayrılmamıştır. -Yön bildiren isimler, yönünü bildirdiği isimden önce gelirse (yani sıfat olursa) büyük harfle, sonra gelirse küçük harfle başlar.
ÖRNEK: “Bu derste Kuzey Anadolu’yu göreceğiz.” “Bu derste Anadolu’nun kuzeyini göreceğiz.” cümlelerinde altı çizili söz birinci cümlede sıfat olmuş ve büyük harfle yazılmış, ikincide isim olmuş ve küçük harfle yazılmıştır. -Tarihler arasında kullanılan gün ve ay isimleri büyük harfle başlar. ÖRNEK:
“30 Mart 1994 Pazartesi günü bir oğlum oldu.” “Buraya her yıl mart ayında gelirler.” Cümlelerinde tarihler arasında kullanıldığı birinci cümlede büyük harfle başlatılan “mart” sözü tarihler arasında olmadığı ikinci cümlede küçük harfle başlatılmıştır.

B.Sayıların Yazılışı Konu Anlatımı:

- Birden fazla kelimeden oluşan sayılar ayrı yazılır.

ÖRNEK:

iki yüz , üç yüz altmış beş.

- Buna karşılık saat, para tutarı, ölçü, istatistik verilere ilişkin sayılar ile büyük sayılarda rakam kullanılır.

ÖRNEK:

öğleden sonra saat 17.30'da 1.500.000 lira 25 kilogram 150 kilometre 15 metre kumaş

- Saat ve dakikaların metin içinde yazıyla yazılması da mümkündür.

ÖRNEK:

Saat dokuzu beş geçe Saat onda.

- Ancak para ile ilgili işlem ve belgelerde sayılar bitişik yazılır.

ÖRNEK:

yüzdoksanbin beşyüzaltmışbin

- Romen rakamları ancak yüzyıllarda, hükümdar adlarında, kitap ve dergi ciltlerinde ve kitapların asıl bölümlerinden önceki sayfaların numaralandırılmasında kullanılır.

ÖRNEK:

*XX. yüzyıl *III. Selim * II. Abdülhamid *VIII. Edward *I. Cilt *XII. cilt.

- Beş ve beşten çok rakamlı sayılar sondan sayılmak üzere üçlü gruplara ayrılarak yazılır.

ÖRNEK:

*32 605, 326 197

- Gruplar arasına nokta da konabilir.

ÖRNEK:

*326.197 *49.750.812

- Sayılarda kesirler virgül ile ayrılır.

ÖRNEK:

*15,2 (15 tam, onda 2) *5,26 (5 tam, yüzde 26)

- Üleştirme sayıları rakamla değil yazıyla belirtilir:

ÖRNEK:

ikişer, dokuzar, yüzer; üçer üçer, onar onar.

-Müzikte nota değerini niteleyen ve iki kelimeden oluşan sayılar ayrı yazılır.

ÖRNEK:

*sekizlik * on altılık

-Oyun adlarını niteleyenve iki kelimeden oluşan sayılar bitişik yazılır.

ÖRNEK:

*beştaş oyunu *dokuztaş *altmışaltı

C.İkilemelerin Yazımı Konu Anlatımı:

- İkilemeler ayrı yazılır. Araya herhangi bir noktalama işareti konulmaz.

ÖRNEK:

* Yalan yanlış * Çatal matal * Eğri büğrü *Uzun uzun

UYARI: Pekiştirilmiş sıfatlar, ikileme değildir. Bitişik yazılırlar. *Masmavi * Paramparça * Büsbütün

D.“mi” Ekinin Yazımı Konu Anlatımı:

- “-mi” soru eki, kendinden önceki kelimeden ayrı yazılır.

ÖRNEK:

* Biz mi yapacağız?

- Ünlü uyumuna uyarak mı, mü, mu şekillerine girer.

ÖRNEK:

* Böyle olur mu?

- Kendinden sonra ek gelirse, bu ekler “mi”ye bitişik yazılır.

ÖRNEK:

*Gelecek miyiz?

UYARI: “mi” başka görevlerde de kullanılsa ayrı yazılır.

ÖRNEK:

* Temiz mi temiz! * Güneş açtı mı çiçekler çıkar. (Güneş açtığı zaman...)

E.“ki” Ekinin Yazımı Konu Anlatımı:

üDilimizde üç değişik görevde “ki” kullanılmaktadır:

Sıfat Yapan “-ki” : Bir ismin yerini (veya zamanını) gösteren sıfattır.

ÖRNEK:

* Cebindeki parayı kaybetmiş.

İlgi Zamiri “-ki” : İsim tamlamalarında tamlanan ismin yerini tutar.

ÖRNEK:

* Orhan’ınki daha güzel olmuş. (Orhan’ın ödevi daha güzel olmuş.)

Bağlaç olan “-ki” : Birleşik yapılı cümle oluşturur. Ayrı yazılır.

ÖRNEK:

* Diyor ki * Biliyorum ki bu iş böyle olmayacak. * Sus ki okuduğumuzu anlayalım.