araştırma yöntemleri dersi için bir kitap eleştirisi yazmam gerek...sizce nasıl bir taslak ile bunu hazırlayabilirim...elimde hiç örnek yok....yardımcı olabilirseniz çok mutlu edersiniz beni.
Prof. Dr. Mehmet ŞİŞMAN
Kitap Eleştiri Editörü
Hepimiz, özellikle ortaöğretimdeki öğrencilik hayatımızda, öğretmenlerimizin önerdiği bazı kitapları okuyup özetlerini çıkartmış ya da tanıtmışızdır. Bu çalışmalar, genelde Türkçe, Türk Dili ve Edebiyatı ve kompozisyon derslerinde gerçekleştirilmektedir. Bunlar, genelde edebi eserlerle sınırlı olup bir hikaye ya da romanın özetlenmesi biçiminde olabilmekteydi. Bazen öğrenciler, bu tür çalışmaları söz konusu roman ve hikayeyi okumadan, varsa piyasadaki özetlerinden yararlanarak yapabilmekteydi. Roman özetlerini kapsayan bazı Türkçe kitapların olduğu bilinmektedir. Bu yolu tercih eden öğrenciler, kitabı okuyarak özetleme yerine aktarmacılık yolunu tercih etmektedir. Çoğu kere bu da amaca hizmet etmemektedir. Kitap incelemesi, bir eserin özetlenmesiyle sınırlı bir çalışma değildir. Kompozisyon konusunda yazılmış bazı kitaplarda kitap incelemesiyle ilgili olarak yazarların kendi tercihlerine göre oluşturdukları bazı inceleme planları yer almaktadır. Bunlar, genel bir standarda uymamakta, incelenecek eserin niteliğine göre de farklılaşabilmektedir. Ayrıca kitap inceleme planlarıyla birlikte incelenecek kitapların niteliği de okul kademelerine göre değişebilmektedir.
Üniversite yıllarında da kitap va makale incelemeyle ilgili bazı çalışmalar yapılmaktadır. Öğrenciler, öğretim üyelerinin önereceği bazı eserleri, önerilen planlara ya da kendi tercihlerine göre inceleyebilmektedirler. Özellikle lisans üstü eğitimde kitap ve makale incelemesi ve eleştirisi ayrı bir önem taşımaktadır. Bazı öğretim üyeleri, dönem başında ders planını yaparken işlenecek konularla ilgili olarak öğrenciler tarafından okunacak ve incelenecek makale ve kitapların da bir listesini vermektedirler. Bu tür uygulamalar, özellikle ABD’deki üniversitelerde lisans üstü eğitim çalışmalarında önemli bir yer tutmaktadır. Bunların yanında öğrencilerin hazırlayacakları makale ve bildiri denemeleri de önemlidir. Bunlar, akademik çalışmaların vazgeçilmez gerekleri arasındadır.
Türkiye’de öğretmenlikten öğretim üyeliğine uzanan ve eğitim sisteminin her kademesinde geçen otuz yıla yakın meslek hayatım boyunca ve on yılı aşkın bir zamandan beri de çeşitli dergilerde ve yayınevinde yaptığım hakemlik sürecinde incelediğim bazı kitaplar ve yüzlerce makale denemesinde, öğrencilerimin olduğu kadar yazarların da düşünsel ve mantıksal plan ve içeriği oluşturma yanında, yazı planı, paragraf oluşturma, imla ve noktalama gibi şekilsel özellikler yönünden de bazı sıkıntılar içinde olduklarını gözlemekteyim. Ayrıca, üniversitelerdeki öğretim üyeliğim sırasında, gerek lisans düzeyinde, gerekse lisans üstü eğitim programlarına devam eden öğrencilerimde, kitap ve makale özeti ve eleştirisi, makale denemesi, tez ve proje hazırlama çalışmaları sırasında oldukça sıkıntılar yaşadıklarına şahit olmuşumdur. Yazmak, elbette zor bir uğraştır. Hele ki edebi, bilimsel ve akademik bir yazı yazmak, çok daha zor bir iştir. Her konuda olduğu gibi bu konuda da bir çıraklık döneminin yaşanması doğaldır. Dergiler de bu süreçte birer araç olarak “yazarlık okulu” olmak durumundadır.
Gelişmiş Batılı ülkelerde kitap inceleme, İngilizce “book review” adı altında yapılmakta olup bu konuda öğrenciler ve yazarlar için, kişi ve kurumlar (öğretmen, öğretim üyesi, okullar, kütüphaneler) tarafından bazı rehberler ve planlar önerilmektedir. Bunların yanında, bu konuda yazılmış onlarca kitap bulmak mümkündür. Ayrıca, sadece kitap özetlerinden ve tanıtımlarından oluşan, geçmişi oldukça eskiye dayanan süreli yayınlar bulunmaktadır. Bunlardan bazılarının yüzyıla yakın bir geçmişi vardır. Ayrıca, kitap tanıtım ve eleştirilerinden oluşan ve çeşitli bilim alanlarını kapsayan indeksler de yayımlanmaktadır. Bunlar, araştırmacılar için söz konusu kitaplar hakkında önbilgiler edinmek açısından vazgeçilmez kaynaklar arasında yer almaktadır.