2 tip oksijensiz solunum vardır.
1) Etil Alkol Fermantasyonu
2)Laktik Asit Fermantasyonu
EtilAlkol Fermantasyonu
Bakteriler ve bazı mayalar tarafından gerçekleştirilir. Glikoz parçalandıktan sonra elde edilen pürivattan 1 CO2 çıkarak Asetaldehit oluşturular Asetaldehit NADH2 ile reaksiyona girerek onun Hidrojenlerini alır. Son ürün Etil Alkoldür.
Laktik Asit Fermantasyonu
Çizgili kaslardaki hücreler yeterli oksijen bulamadığında, oksijensiz solunum gerçekleştirirler. Glikolizde oluşan pürivatlar mitokondriye geçemediğinden, glikolizde NAD’a verdiği hidrojenleri geri alarak laktik asite dönüşür.
Oksijenli Solunum
Canlı hücrelerde karbonhidrat, yağ ve proteinlerin oksijen kullanarak parçalanması ve ATP sentezlenmesi olayıdır. Karbonhidratlar monosakkaritlere, yağlar yağ asitleri ve gliserole, proteinler aminoasitlere dönüştürüldükten sonra solunum tepkimelerine katılırlar. Oksijenli solunumun genel denklemi:
Glikoz + 6 O2 6 CO2 + 6 H2O + 38 ATP şeklidedir
Oksijenli Solunum 3 Kademede Gerçekleşir
Glikoliz Evresi Krebs Devri Oksidatif Fosforilasyon Evresi (ETS)
A) Glikoliz Evresi
Tıpkı oksijensiz solunumda olduğu gibidir.
B) Krebs Devri
Ortamda O2 varsa pürivatlar mitokondriye geçer. Herbir pürivat molekülünden 1 mol CO2 ve 2 mol H ayrılır. 2 C’lu bir molekül olan Aktif Asetik asit oluşur. Aktif Asetik asit 4 C’lu bir molekülle birleşerek 6 C’lu Sitrik asiti oluşturur. Sitrik asit 5 C’lu bir bileşiğe dönüşürken 1 CO2 oluşur. 5 C’lu bileşikten 1 CO2 daha ayrılır ve 4 C hale gelir. En son 4 C’lu molekül bir kaç defa ortama H+ verdikten sonra tekrar 4 C’lu hale gelir.
C) Oksitatif Fosforilasyon (ETS)
Glikoliz ve krebs devrinde hazırlanan NADH2 ve FADH2 deki H atomlarına ait elektronlar ETSden geçtikten sonra O2 ile birleşir. Bu sırada ATP üretilir ve sonuçta HO2 molekülleri oluşur. Bu devreye Hidrojen yolu reaksiyonları denir. NADH2 üzerinden ETSye giren 2 elektronun O2 ye taşınması sırasında 3 ATP üretilir. Eğer 2 elektron FADH2 üzerinden ETSye katılırsa üretilen enerji miktarı 2 ATPdir. Burada ATP sentezi yükseltgenme ve indirgenme reaksiyonlarıyla sağlandığı için bu devreye ve ATP üretim şekline Oksitatif Fosforilasyon denir.
Oksijenli Solunumda Enerjinin Hesaplanması
Glikoliz reaksiyonlarında 4 ATP (enzim-substrat düzeyinde), Krebs devrinde 2 ATP (enzim-substrat düzeyinde), ETS de 34 ATP (oksitatif fosforilasyonla) olmak üzere Toplam 40 ATP Glikolizde harcanan 2 ATP (aktifleşme enerjisi olarak) ile Net Kazanç: 38 ATP dir.
Oksijenli Solunumun Fermantasyondan Farkları
Glikoz + 6 O2 6 CO2 + 6 H2O + 38 ATP O2 kullanılır. İnorganik yapıda (CO2 ve H2O) son ürünler oluşur. 40 ATP üretilir. (toplam) Mitokondri görev yapar. Canlıların çoğunda gerçekleşir. ETS enzimleri görev yapar. Krebs devri vardır.
Fermantasyonun Oksijenli Solunumdan Farkları
Glikoz 2 CO2 + 2 Etil Alkol + 2 ATP veya Glikoz 2 Laktik Asit + 2 ATP O2 kullanılmaz Etil Alkol, Laktik Asit ve Asetik Asit gibi organik ürünler oluşur. 4 ATP üretilir. (Toplam) Tamamı sitoplazmada gerçekleşir. O2 siz solunum yapan az sayıda canlıda ve de O2 nin bulunmadığı veya yetersiz olduğu durumlarda kas hücrelerinde gerçekleşir.
