Cevap :
Urfa’da Müdafa-ı Hukuk’un Kuruluşu
Bu kuvvet Urfa Kuvvayı Milliyesi’nin çekirdeği olacak ve daha sonra Müdafa-i Hukuk Cemiyeti’ne dönüşecektir. İngilizlerce tutuklanıp Nemrut Mustafa Paşa Divan-ı Harbi’nde idama mahkum edilerek Beyazıt Meydanı’nda asılan Urfa Mutasarrıfı Şehit Nusret Bey, bu nedenledir ki Urfa Müftüsü Hasan Efendi’ye yazdığı mektupta “Elhamdülillah Anadolu’nun Allah’ı hoşnut kılan hareketi milletin yüzünü güldürdü. Şu genel harekete, ne yalan söyleyeyim Urfa’nın canı gönülden katılmasını isterim. Urfa, Hamiyet Meydanı Anadolu’nun hiçbir yerinde hareket yokken bu Cemiyet’i teşgil etmiş, ve o vakitten vatanın esenliği için çalışmış idi.” diyordu. O sıralar bölgedeki 6. Ordu’nun Kumandanı bulunan Ali İhsan (Sabis) Paşa da Urfa Müdafa-i Hukuk Cemiyeti’nin kuruluşuna başlangıç olarak 3 Aralık 1918 tarihini veriyordu.
Bir İngiliz yarbayı ve iki subay ve bir zırhlı otomobilin bulunduğu birlikle işgale geldikleri Urfa’da İngiliz kumandan ziyaret ettiği Mutasarrıf Nusret Bey’e “Galip bir hükümetin askeri neden karşılanmıyor?” diye sorduğunda ondan “Haksız yere memleketi işgal eden bir kuvveti karşılamaya çıkmak bir Türk mutasarrıfına yakışmaz. Bir misafir gibi gelseydiniz sizi Birecik’te karşılardım.” cevabını alıyor ve Mutasarrıf Nusret Bey’in bu davranışı İngilizlerin hoşlarına gitmediği için tehcir bahanesiyle görevinden alınarak İstanbul’a gönderiliyordu.
İngilizler yörede bulundukları süre içerisinde özellikle aşiretlerle ilişki kurmaya çalıştılar. Özel bir önem verdikleri Milli Aşireti reisi İbrahim Paşa’nın oğlu Mahmut Bey’e, Kürt Lawrence’ı olarak adlandırılan Bnb. Noel ve Yzb. Woolley’i gönderip Kafkasya ile Mezopotamya arasında kurulabilecek bir tampon bölge için yoklamalar yaptılar. Şehir merkezindeyse Ermenilere duyulan ilgi, onlara Ermeni mahallelerinde silah talimi yaptırmaya kadar gidiyordu.
Kilikya Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti
Adana Savunması veya Çukurova savunması Fransa nın Adana ilini ve ilçelerinde hakimiyet kurma ve Ermenilerin bu bölgeye yerleştirilmesi politikalarına karşı çıkan bir halk haraketi sonucu oluşmuşdur. 1 Ocak 1919 başlayan işgal 9 Mart 1921 de T.B.M.M. in Ankara Antlaşmasıyla sona ermişdir.
Birinci Dünya Savaşı sonunda 30 Ekim 1918 tarihinde imzalanan Mondros Mütarekesi hükümlerine dayanarak, Güney Anadolu’yu denetimi altında tutacak olan Fransızlar
17 Aralık 1918’de Mersin’e çıkarma yaptılar. Mersin’i işgal ettiler.
18 Aralık 1918’de Tarsus,
20 Aralık 1918’de Adana işgal edilmiştir.
Eylül 1919’da gelindiğinde ana merkez Çukurova da olmak üzere Urfa, Antep, Maraş ve Kayseri’nin Develi Kazasının 20 km. yakınlarına dek ilerlemişlerdi. Zamantı suyunu sınır kabuletmişler ve Bakırdağ Nahiyesini denetimleri altına alırlar.
