dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) üye ülkelerden, uygunluk değerlendirmesi işlemlerinin güvence altına alınmasını, teknik yeterliliklerinin ve şeffaflıklarının sağlanmasını istemektedir. Uygunluk değerlendirmesi işlemlerini güvence altına alacak olan ana enstrüman ise akreditasyon çalışmalarıdır.
TS EN ISO/IEC 17025 Standardı deney ve kalibrasyon laboratuvarlarının yeterliliği için genel şartların yanısıra bir laboratuvarın teknik açıdan doğru ve güvenilir sonuçlar üretme kabiliyetini ve teknik yeterliliğini de ele almaktadır. Laboratuvar yeterliliğinin göstergesi olarak uluslararası düzeyde tek bir standardın kullanılmaya başlanması yoluyla, dünyanın herhangi bir yerinde faaliyet gösteren deney ve kalibrasyon laboratuvarlarının birbirleriyle aynı seviyede rekabet etmesi amaçlanmaktadır. Ürünlerin ihraç edildiği ülkelerde yeniden teste tabi tutulması gereğinin azaltılması veya sıfıra indirilmesi hem zaman hem de masrafların azaltılmış olması sebebiyle üretici açısından çok yararlı olmaktadır. Bu durum ISO/IEC 17025 standardına göre akredite olan bir laboratuvara, düzenlediği kalibrasyon sertifikalarının veya deney raporlarının uluslararası geçerliliği olması sebebiyle daha geniş bir pazar diğer bir deyişle daha geniş bir müşteri kitlesi sağlamaktadır.
Akredite olmak isteyen bir laboratuvar TS EN ISO/IEC 17025 Standardında geniş bir şekilde açıklanmış olan hususları yerine getirmekle akreditasyona hazır hale gelmektedir. TS EN ISO/IEC 17025 Standardına göre akredite olan bir laboratuvarın hizmetleri;
Hem ulusal hem de uluslararası yüksek saygınlığı ifade etmektedir.
Müşterilere güvenilir deney, analiz ve kalibrasyon hizmetlerini belirleme ve seçmede kolay bir yöntem sunmaktadır.
Akredite bir laboratuvarın vermiş olduğu deney raporu ve sertifikalar saygınlık ve güvenilirliğin göstergesi olmaktadır.
Geniş bir müşteri kitlesi sağlamaktadır.
Öte yandan; Tıbbi sektörde faaliyet gösteren laboratuarların akreditasyonu TS EN ISO 15189 standardına göre gerçekleştirilmektedir. Tıbbi laboratuvarların yaptığı her türlü analiz hastalıklara teşhis koymada hekimlerimiz ve hastalar için büyük önem taşımaktadır. Teşhis amacıyla yapılan deney sonuçlarında yapılabilecek en küçük hata daha kötü sonuçların ortaya çıkmasına neden olabilir. Deney sonuçlarının yetersizliği veya hatalı ölçüm sonuçlarından kaynaklanan yanlış tedavi uygulamaları akredite bir laboratuvar sayesinde azalacaktır.
Dünyanın her yerinde bir çok ülke, laboratuvarların teknik yeterliliğini akreditasyon sistemlerinin yardımıyla tespit etmektedir.
Laboratuvar akreditasyonu için bir ülkede bir veya birden fazla kuruluş görev yapabilir. Ülkemizde laboratuvarların akredite edilmesi görevi 4457 sayılı kanunla Türk Akreditasyon Kurumu'na (TÜRKAK) verilmiştir.
Günümüz itibariyle deney ve kalibrasyon laboratuvarların akredite edilmesi için TS EN ISO/IEC 17025 Standardı ve tıbbi laboratuarların akreditasyonu için TS EN ISO 15189 Standardı esas alınmaktadır. Bu standartlar dünya çapında kabul görmüştür. Anılan standardların maddeleri bir laboratuvarın kalite yönetim sistemi ve teknik yeterliliğine dair genel şartları ortaya koymaktadır.
Bu standardlara göre akredite edilen laboratuvarlar, akreditasyon kuruluşunca periyodik olarak denetlenir ve alınan sonuçlara göre akreditasyonun devam etmesine dair karar verilir.
Akreditasyonu sürdürmek isteyen laboratuvarın akredite oldukları kapsamla ilgili karşılaştırma ve yeterlilik deneyleri programlarına iştirak ederek başarılı sonuçlar almaları bir gerekliliktir.
