Benzetme amacı, güdülerek,sözün başka bir söz yerine kullanılmasıdır. Benzetmede, benzetmenin iki temel öğesi benzeyen ve benzetilen kullanılırken, eğretilme de ya benzeyen ya da benzetilen kullanılır.
Açık eğretilmede yalnız, benzetilen; kapalı eğretilmede ise yalnız, benzeyen kullanılır.
ÖRNEKLER:
Bu tilki her sınavda kopya çeker.
Şeytan bu sezon gol kralı olur.
İlk örnekte benzetilen “tilki” kullanılmış, benzeyen “öğrenci” kullanılmamıştır. İkinci örnekte ise benzetilen “şeytan” kullanılmış, benzeyen “futbolcu” kullanılmamıştır. Her iki örnekte de yalnız, benzetilen kullanıldığından “açık eğretileme” vardır.
Eve geç gidince babam ikimize de kükredi.
Deniz o sabah çok hırçındı.
İlk örnekte benzeyen “baba” kullanılmış, benzetilen “arslan” kullanılmamıştır. İkinci örnekte benzeyen “deniz” kullanılmış, benzetilen “insan” kullanılmamıştır. Her iki örnekte de yalnız, benzeyen kullanıldığından, kapalı eğretileme vardır.
Yuvayı yapan dişi kuştur.
Bir atasözü olan bu cümlede, “kadın”, “dişi kuş“a benzetilmiş, ancak benzeyen (kadın) kullanılmamıştır.
Bu, bir istiaredir.
İstiare iki türlü olabilir: İSTİARE
Kapalı İstiare
Açık İstiare
Sadece benzeyen kullanılır.
Sadece kendisine benzetilen kullanılır.
e Şakaklarıma kar mı yağdı ne var?
(C. Sıtkı Tarancı)
Şakaklardaki beyazlık kara benzetilmiş. Ancak benzeyen kullanılmamış. Bu, açık istiare örneğidir.
w Çatma kurban olayım çehreni ey nazlı hilâl!
(M. Akif Ersoy)
Şair bayrağı kaşlarını çatmış bir insana benzetiyor; ancak “insan” (kendisine benzetilen) dizede açıkça geçmiyor. Sadece benzeyen öğesi kullanılmış. Bu, kapalı istiare örneğidir.
Bu memlekette de bir gün sabah olursa Haluk….
