Cevap :

Aslında pompalar çok çeşitli olup, birçok karakteristik özelliklerine göre sınıflandırmak mümkündür. Bu sınıflandırmayı değişik şekillerde yapmak ta mümkündür. Biz de burada pompayı değişik özelliklerine göre sınıflandıracağız ancak bu sınıflandırma bütün pompa çeşitlerini veya bütün sınıfları kapsamayabilir ve okuyucu da kendi tecrübeleri ışığında başka isimler altında başka türlü sınıflandırmalar yapabilir.

1. Enerji değişimine göre pompalar:

a. Salyangoz pompalar:

Spiral şeklindeki gittikçe genişleyen gövde yapısı sebebiyle bu adla adlandırılırlar. Salyangoz akışkanın sahip olduğu kinetik enerjiyi artan kesit alanı sayesinde basınç enerjisine çevirir. 

b. Difüzörlü pompalar: Bu tip pompalarda çarktan çıkan akışkan difüzör kanatlarına girer ve sahip olduğu kinetik enerji bu kanatlar sayesinde basınç enerjisine dönüşür.

Kademe sayısına göre pompalar:

a. Tek kademeli pompalar: Pompadan istenen basma yüksekliğinin tek çark tarafından karşıladığı pompalardır. Bazı tipleri hariç genelde salyangoz gövdeye sahiptirler.

b. Çok kademeli pompalar: Pompadan istenen basma yüksekliğinin birden fazla çark ile sağlandığı pompalardır. Tek çarkın gerekli basma yüksekliğini veremediği durumlarda kullanılırlar. Bir kademeden diğerine geçişte difüzörlü gövde vardır.

Çark tipine göre pompalar:

a. Açık çarklı pompalar: Genelde atık su uygulamalarında ve temizlenebilirlik açısından hijyen uygulamalarında kullanılırlar. Bu tip çarklarda pompanın yüksek basınçlı çıkış tarafı ile düşük basınçlı emme tarafı arasında kesin bir ayıraç olmadığı için pompa iç kaçakları fazladır ve bu sebeple de verimleri düşüktür. Tıkanmaz tipte pompalardır. Belli büyüklüğe kadar katı partikülleri pompalayabilirler. 

b. Yarı açık çarklı pompalar: Bu tip çarka sahip pompalar da atık su uygulamalarında kullanılırlar. Bu pompalarda da iç kaçaklar fazla olup verimleri göreceli olarak düşüktür.

. Kapalı çarklı pompalar: İçerisinden çarkın büyüklüğüne göre belirli büyüklükte katı partikül geçirebilir ancak atık su uygulamaları için uygun değildirler. Çark ile gövde arasında genellikle aşınma halkası kullanılarak çok düşük boşluklar sağlandığından iç kaçaklar azdır ve pompa verimi diğer çark tiplerine göre göreceli olarak oldukça yüksektir.

Dönme eksenine göre pompalar:

a. Yatay eksenli pompalar: Pompa milinin dönme ekseni yere paraleldir. En ile boyu yüksekliğine göre fazladır. Mili, çok büyük eksenel yükler olmadıkça sadece radyal yüklere karşı yataklanır.

b. Dikey eksenli pompalar: Pompa milinin dönme ekseni yere diktir. Pompanın en ve boyu yüksekliğine göre azdır. Pompa milinin radyal yükler yanında eksenel yüklere karşı da yataklanması gereklidir.

Dönüş yönüne göre pompalar:

a. Sağa dönüşlü pompalar: Motor tarafından bakıldığında sağ yönde dönen pompalardır. Aksi belirtilmedikçe pompalar bu şekilde üretilir.

b. Motor tarafından bakıldığında sola dönen pompalardır. Bu şekilde bir pompa isteniyorsa özellikle belirtilmelidir.

 

8. Özgül hızına göre pompalar:

a. Tam santrifüj pompalar: Özgül hızı 10-30 (bu rakamlar tam kesin sınırlarla ayrılmış değildir) arasında olan pompalardır. Çark içerisinde akışkana sadece radyal hız verilir.

b. Francis çarklı pompalar: Özgül hızı 55-85 (bu rakamlar tam kesin sınırlarla ayrılmış değildir) olan pompalardır.

c. Yarı eksenel pompalar: Akışkana çark içerisinde hem radyal hem de eksenel hız verilen pompalardır. Özgül hızı 85-135 (bu rakamlar tam kesin sınırlarla ayrılmış değildir)arasındadır.

d. Eksenel pompalar: Özgül hızı 135’in üzerinde olan pompalardır. Akışkan pompa içerisinde eksenel yönde hareket eder.