Cevap :
ş, oluş ve hareketleri bir zamana bağlayarak bildiren kipler haber kipleridir.
- Di' li (belirli , görülen) geçiş zaman : Bu kip, eylem tabanlarına -di eki getirilerek yapılır. İşin, oluşun, sözden önce greçekleştiğini ve kesin olduğunu bildirir.
Kitabını al-dı-m
Tatile git-tik
- Miş' li ( belirsiz) geçmiş zaman : Bu kip eylem tabanlarına -miş eki getirilerek yapılır. Eylemin geçmişte olduğunu bildirir. Ancak, eylemi anlatan kişi eylemi görmemiş; duymuş ya da sonradan farketmiştir. Olanın kesinliğinden emin değildir.
Koltukta uyu-muş-sun
Aydın, balık tut-muş
- Şimdiki zaman : Eylem tabanlarına -(i)yor eki getirilerek yapılır. İşle anlatış birliktedir.
Dersine çalışı-yor
Beni görmü-yor
- Gelecek zaman : Eylem tabanlarına -ecek (-acak) eki getirilerek yapılır. Eylemin, sözden sonra yapılacağını anlatır.
Bir ay sonra Antalya' ya gideceğiz
- Geniş zaman : Eylem tabanlarına -(i)r eki getirilerek oluşturulur. Eylemin her zaman yapılabileceğini anlatır.
Her gece kitap okur.
Babam beni bekler.
-----------------------------------------
Dilek Kipleri :
-İstek bildiren kiplerdir.
-Bir zaman kavramı taşımazlar.
4 çeşidir vardır:
1- İstek kipi : Eylem tabanına -e (-a) getirilerek yapılır. İşin, hareketin olması isteğini belirtir.
2- Dilek Şart kipi : Eylem tabanına -se (-sa) eki getirilerek yapılır. Hem dilek hem de şart bildirir.
3- Gereklilik kipi : Eylem tabanına - meli (-malı) eki getirilerek yapılır. Eylemin mutlaka olması, yapılması gerektiğini anlatır.
4- Emir (buyrum) kipi : Kip eki yoktur. Emir anlamıyla eylemleri bildirir.
1- Görünen (Bilinen) Geçmiş Zaman: (-di, -dı, -du, -dü, -tı, -ti, -tu, -tü)
Öznenin bizzat gördüğü veya yaşadığı fiilleri bildirir.
Gel-di-m, Gel-di-n, Gel-di,
Gel-di-k Gel-di-niz Gel-di-ler
2- Duyulan (Öğrenilen) Geçmiş zaman: (-mış, -miş, -muş, -müş)
Öznenin görmediği, yaşamadığı, ancak başkasından duyarak anlattığı fiilleri bildirir.
Gel-miş-im Gel-miş-sin Gel-miş
Gel-miş-iz Gel-miş-siniz Gel-miş-ler
3- Şimdiki Zaman: (-( )yor)
İçinde bulunulan zamandır. Fiilin, içinde bulunulan zamanda gerçekleştiğini ya da gerçekleştirildiğini anlatır.
Gel-i-yor-um Gel-i-yor-sun Gel-i-yor
Gel-i-yor-uz Gel-i-yor-sunuz Gel-i-yor-lar
4- Gelecek Zaman: (-ecek, -acak)
Fiilin, içinde yaşanılan zamandan sonra gerçekleşeceğini, şimdilik tasarı hâlinde olduğunu bildirir.
Gel-eceğ-im Gel-ecek-sin Gel-ecek
Gel-eceğ-iz Gel-ecek-siniz Gel-ecek-ler
5- Geniş Zaman: ( -()r)
Gerisinide sen yaz canım birşey öğren yani :D