Deyim Aktarmaları Nedir?
Deyim aktarması yani diğer ismiyle anlam aktarması bir sözcüğün benzetme amacı ile başka bir sözcük yerinekullanılmasıdır.
Benim küçük meleğim nerede?
cümlesinde çocuğumkızım gibi sözcükler yerine melek sözcüğü kullanılmıştır.Benzerlik amaçlı bu tür kullanımlardeyim aktarmalarıdır.
Deyim aktarmaları 3 yolla yapılır:
1- İnsandan Doğaya aktarmalar :
Bu şekilde yapılan aktarmalarda insanlara ait olan özellikler doğadaki nesnelere verilir.
Kuşlar neşe içinde cıvıldaşıyor.
2- Doğadan insana aktarmalar:
Doğadaki özelliklerin insanlarla beraber kullanılmasıdır.
Olgun tavırlarıyla herkesin beğenisini kazandı.(Olgunluk doğaya ait bir özelliktir)
Sert bir insan olduğu belliydi.(Sertlik)
3- Duyu Aktarmaları:
Bir duyuya ait olan kavramların başka duyular ile birlikte kullanılmasıdır.
Acı bir çığlık duyuldu.(Tat alma duyusundan işitme duyusuna)
Keskin bir koku içeriye yaılmıştı.(Dokunma duyusundan koklama duyusuna)
Nitel ve Nicel anlam:
Sayılabilen, ölçülebilen değeri bildiren anlama
“Nicel Anlam” adı verilir.
Örnek: Eve gelince bir tabak yemek yedi. (Miktarı bellidir)
Yüksek dağlar karlıydı. (Ölçülebilir)
Ölçülemeyen değeri bildiren anlama “ Nitel anlam” adı verilir.
Örnek: Bu çok lezzetli bir yemek. (Göreceli özellik)
Güzel bir filmdi. (Kişiye göre değişir)
Not: Sözcük, kullanımına göre nitelik ve nicelik anlamı bildirebilir.
Örnek: Merkeze yakın bir semtti. (Nicel anlam)
Yakın arkadaşlarımdan biriydi. (Nitel anlam)
Alıştırma: Hafif sözcüğünü nitel ve nicel anlamlarda kullanınız.
Alıştırma yanıtı: Bu paket daha hafif, sen bunu taşı. (Nicel anlam)
Dün gece hafif bir rahatsızlık geçirmiş. (Nitel anlam)
Dolaylama Nedir ? (Özet) : Bir kelimeyle anlatılabilecek bir durumu birden fazla kelimeyle anlatmaya denir.
Örnekler:
“yavru vatan”: Kıbrıs,
“büyük kurtarıcı”: Atatürk,
“derya kuzuları”: balık,
“insanlığın iftihar kaynağı”: Hz. Muhammet,
“Türkiye’nin kalbi”: Anakara
Dolaylama Nedir
Bir kelime ile anlatılabilecek bir kavramı, birden fazla kelime ile anlatmaya “dolaylama” denir.
