yapım eklerinin işlevleri nelerdir ?
Nesneleri karşılayan isimlerle hareketleri karşılayan fillerin kökleri farklıdır:
Gel-(-mek,-dim, -miş...)
Baba(-m, -lar, -dan)
Birbirine yakın olan nesne ve hareketlere ait kelimeler aynı kökten türeyen kelimelerdir. Bu bakımdan türemiş kelimelerin kökleriyle mutlaka bir anlam ilişkileri olmalıdır:
baş, baş-la-, baş-ar-, baş-ar-ı
sev-, sev-il-, sev-dir, sev-in, sev-inç, sev-gi
göz, göz-lük, göz-cü, göz-cü-lük, göz-lük-çü-lük...
Yapım ekleri isim ve fiil köklerine gelerek yeni isimler ve filler türetirler. bu ekler kökten hemen sonra gelirler. Çekim ekleri yapım eklerinden sonra gelir:
bil-gi-ler, bil-dir-di;
göz-le-meliyim, göz-lük-ten...
Bu türemiş kelimelerden de tekrar yeni kelimeler türetilebilir:
bil-gi-li,bil-dir-i
göz-lük-çü, göz-lük-çü-lük...
Bu bakımdan yapım eklerini iki başlık altında inceleyebiliriz:
İsim yapan yapım ekleri: İsimden isim yapan ekler ve Fiilden isim yapan ekler
Fiil yapan yapım ekleri: İsimden fiil yapan ekler ve Fiilden fiil yapan ekler
1. İsim Yapan Yapım Ekleriİsim veya fiil kök ve gövdelerinden yeni isimler türeten eklerdir. Türkçemizde sıkça kullanılan yapım ekleri şunlardır:
KELİMENN ANKAMINI DEĞİSTİRİP ANLAMLI BİR C-ÜMLE OLUŞMASINI SA*-ĞLAR