İnsanın yaşayışında, dünya ve âhireti kazanmada, dilinin, konuşmasının, davranışlarının büyük önemi vardır. İnsan bir söz ile Müslüman olduğu gibi, bir söz ile de dinden çıkabilir. Kişinin dili, konuşması, onun iç düyasından dışarıya açılan bir perceresidir. Söz var, iş bitirir; söz var, baş yitirir. Öyle söz var, yılanı bile değilinden çıkartır. Ancak yine öyle sözler vardır ki, fitneye, cinayetlere ölümlere sebep olur. Bunun için konuşurken, tahrik edici, ölçüsüz, sert ve kötü sözler söylememelidir.
Konuşması, kişiye değer vermede bir ölçüdür. Kişi konuşmasıyla değerlendirilir. Ağzını açar açmaz hemen kötü söz söyliyen, müstehcen konuşan, şunu bunu kınayan, aşağılayan kimse için hemen karar verilir: Bu kimse, ölçüsüz, dengesiz biri.
Bunun için, ağızdan çıkan söze dikkat etmeli, kötü, faydasız söz söylememelidir. Kötü söz söylemeyi alışkanlık hâline getiren hayâsız olur. Bir hadîs-i şerîfte, “Hayâ, îmândandır. Fuhş, kötü söylemek, cefâdandır. Îmân Cennete, cefâ Cehenneme götürür” buyuruldu.
Hayâ ve îmân birlikte bulunur. Biri yok olursa, diğeri de yok olur. Kadın hayâsı, erkek hayâsından dokuz kat fazladır. Bir hadîs-i şerîfte, “Fuhş, kötü söz, insanın lekesi, hayâ, zînetidir” buyuruldu. Kötü söz söylemek ile ilgili, hattâ lüzümsuz, boş söz söylemenin zararları ile ilgili büyüklerimizin pek çok sözleri vardır.
